150 Metrekare Eve Kaç Ton Demir Gider? (2025 Rehberi)
Konut inşaatında bütçeyi belirlerken en kritik kalemlerden biri donatı çeliği (inşaat demiri) miktarıdır. “150 m² eve kaç ton demir gider?” sorusunun tek bir cevabı yoktur; kat sayısı, taşıyıcı sistem, deprem bölgesi, mimari-statik çözüm, zemin koşulları ve seçilen malzeme sınıfları gibi faktörlere göre değişir.
Bu yazıda tipik senaryolar üzerinden hızlı kestirim yöntemleri, kg/m² değerleri, örnek hesap, maliyet etkileri ve sık yapılan hatalar ile pratik bir rehber sunuyoruz.
Giriş
- Tek katlı ~150 m² betonarme bir ev için tipik tüketim: 9 – 12 ton
- İki katlı toplam 150 m² (75+75 m²) için: 10,5 – 14 ton
- Üç katlı toplam 150 m² (50+50+50 m²) için: 12 – 18 ton
Aralıklar; deprem tasarım sınıfı, kiriş/kolon ebatları, döşeme kalınlığı, bodrum–radye temel gereksinimi ve perde oranı arttıkça yukarı kayar.
Demir Miktarını Belirleyen Temel Etkenler
- Taşıyıcı Sistem: Betonarme çerçeve, perde-çerçeve, radye temel, kirişli/kirişsiz döşeme (mantar/asmolen vb.).
- Deprem Parametreleri: Deprem bölgesi, DTS (Deprem Tasarım Sınıfı), düzensizlikler (A1, B2 vb.).
- Kat Sayısı: Kat arttıkça kolon ve kiriş donatısı artar, kg/m² yükselir.
- Zemin Koşulları: Zayıf zeminde radye temel + perde ile donatı artar.
- Mimari: Büyük açıklıklar, geniş konsollar, açık planlar → daha kalın kiriş/döşeme ve daha çok donatı.
- Malzeme Sınıfları: C25–C35 beton, B420C çelik gibi seçimler detay donatılarını etkiler.
- Detaylandırma ve Süreklilik: Donatı bindirmeleri, kanca payları, manşon kullanımı, şantiye firesi.
Hızlı Kestirim İçin Pratik Aralıklar (kg/m²)
Aşağıdaki değerler brüt kat alanı üzerinden tipik betonarme konutlar için kaba kestirim aralığıdır:
| Yapı Tipi / Koşul | Tipik Demir Tüketimi (kg/m²) |
|---|---|
| 1–2 kat, iyi zemin, çerçeve + mütevazı döşeme | 60 – 80 kg/m² |
| 2–3 kat, ortalama zemin, kirişli döşeme | 70 – 100 kg/m² |
| 3–4 kat, perde oranı artırılmış | 90 – 120 kg/m² |
| Radye temel + yüksek deprem talebi | 100 – 140 kg/m² |
İpucu: Temelde (özellikle radye) m² başına donatı, üst katlara göre belirgin şekilde daha yüksektir. Perde (shear wall) sayısı arttıkça toplam tonaj artar ama deprem performansı da iyileşir.
150 m² İçin Hızlı Hesap (Senaryo Tabloları)
Aşağıdaki tablolar, toplam brüt alan 150 m² kabul edilerek tipik aralıklardan örnek tonaj verir. Fire (8–12%) dahil edilmemiştir; tabloların altındaki notu okuyun.
Senaryo A — Tek Katlı 150 m² (İyi zemin, kirişli döşeme)
| Varsayım | Değer |
|---|---|
| Demir yoğunluğu | 60 – 80 kg/m² |
| Toplam demir | 150 × (60 – 80) = 9,0 – 12,0 ton |
Senaryo B — İki Katlı (75 + 75 m², ortalama zemin)
| Varsayım | Değer |
|---|---|
| Demir yoğunluğu | 70 – 90 kg/m² |
| Toplam demir | 150 × (70 – 90) = 10,5 – 13,5 ton |
Senaryo C — Üç Katlı (50 + 50 + 50 m², perde artırılmış)
| Varsayım | Değer |
|---|---|
| Demir yoğunluğu | 80 – 120 kg/m² |
| Toplam demir | 150 × (80 – 120) = 12,0 – 18,0 ton |
Fire ve bindirme payı için sonuca %8 – %12 ekleyin. Örn. Senaryo A’da 9,0–12,0 ton → 9,7 – 13,4 ton.
Örnek Detaylı Dağılım (Tek Katlı 150 m², radye yok, şerit temel)
Aşağıdaki yaklaşık oranlar, tek katlı tipik bir çerçeve sistem için fikir verir:
| Eleman | Tipik Pay (%) | 150 m²’de Tonaj (Toplam 10,5 ton örneği) |
|---|---|---|
| Temel (şerit + temel kirişleri) | 20–25% | 2,1 – 2,6 t |
| Kolonlar | 15–20% | 1,6 – 2,1 t |
| Kirişler | 25–30% | 2,6 – 3,2 t |
| Döşemeler | 15–20% | 1,6 – 2,1 t |
| Bağ kirişleri/merdiven/diğer | 10–15% | 1,1 – 1,6 t |
Radye temel kullanılırsa, temel payı %30–40’a çıkabilir; toplam tonaj +1,0 – +2,5 ton yukarı kayabilir.
Donatı Ağırlığı Nasıl Hesaplanır? (Formül)
Tek bir çubuğun ağırlığı:
Ağırlık (kg) = (ϕ² / 162) × L
- ϕ: Çap (mm)
- L: Boy (metre)
Örnek: ϕ12’lik 10 m çubuk → (12² / 162) × 10 ≈ 8,89 kg
Bu formülle kolon, kiriş ve döşemelerde metraj çıkartırken çap ve boyları toplayıp çarparak toplam ağırlığı bulabilirsiniz. Ancak pratikte statik projeden gerçek boylar ve bindirmeler alınmalıdır.
Maliyete Etkisi (2025 Yaklaşımı)
- 2025’te inşaat demiri fiyatı dalgalıdır. Bölge ve zamana göre değişir.
- Kestirim için: ton başına fiyat × toplam tonaj + bağ teli, nakliye, vinç gibi yan kalemler eklenir.
- Örn. 12 ton demir × (örnek) X TL/ton = 12X TL (piyasa fiyatını güncel tedarikçiden doğrulayın).
Tasarruf ipuçları:
- Statik projede gereksiz büyük açıklıklardan kaçınmak,
- Perde yerleşimini doğru yapmak,
- Donatı bindirmelerini manşon/plan ile optimize etmek,
- Kesim–büküm planı ile fireyi düşürmek.
Sık Yapılan Hatalar ve Kaçınma Yolları
- Sadece “m² × sabit kg” yaklaşımı: Zemin ve deprem parametrelerini görmezden gelir → yanılgı.
- Fireyi hesaba katmamak: %8–12 aralığını eklemeyi unutmayın.
- Radye etkisini küçümsemek: Zayıf zeminde radye/perde toplam tonajı ciddi artırır.
- Geniş konsol ve açıklıklar: Mimaride estetik uğruna donatı ve kesitler aşırı büyür.
- Projesiz imalat: Statik projeye uymamak hem güvenlik riski hem de maliyet şoku yaratır.
Hızlı Karar Tabloları
1) Kat Senaryosuna Göre Hızlı Tahmin (150 m² toplam)
| Kat Düzeni | Zemin | Sistem | kg/m² | Ton (fire hariç) |
|---|---|---|---|---|
| 1 Kat (150 m²) | İyi | Çerçeve + kirişli döşeme | 60–80 | 9,0–12,0 |
| 2 Kat (75+75) | Orta | Çerçeve | 70–90 | 10,5–13,5 |
| 3 Kat (50+50+50) | Orta | Perde-çerçeve | 80–120 | 12,0–18,0 |
2) Temel Tipine Göre Etki
| Temel Tipi | Tonaja Tipik Etki |
|---|---|
| Mütevazı şerit temel | Baz senaryo |
| Radye temel (iyi zemin) | +0,8 – +1,5 ton |
| Radye + zayıf zemin / yüksek DTS | +1,5 – +2,5 ton |
Notlar: Bu eklemeler genel kestirimdir; gerçek projede temel kalınlığı, donatı aralığı ve perde payına göre değişir.
Uygulamada Adım Adım Yol Haritası
- Jeolojik–jeoteknik rapor: Zemin sınıfı ve taşıma gücü netleşsin.
- Mimari tasarım: Açıklıklar, taşıyıcı akslar, konsollar belirlenir.
- Statik proje: Kolon–kiriş–döşeme–temel/perde boyutları, donatı çap–adet–bindirme.
- Metraj ve keşif: Projeden donatı metrajı çıkar, tonaj hesaplanır.
- Piyasa fiyatı: Güncel ton fiyatıyla maliyet belirlenir.
- Tedarik ve lojistik: Kesim-büküm ve şantiye planı ile fire minimize edilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1) 150 m² tek katlı eve ortalama kaç ton demir gider?
Genellikle 9 – 12 ton aralığında olur. Radye temel veya yüksek deprem talepleri varsa +1 – +2,5 ton eklenebilir.
2) İki katlı toplam 150 m² evde tonaj nasıl değişir?
10,5 – 13,5 ton tipiktir. Kolon–kiriş kesitleri büyüdükçe değer yükselir.
3) Radye temel her zaman daha çok demir mi ister?
Evet, şerit temele göre donatı yoğunluğu daha yüksektir; fakat oturma–rijitlik ve deprem davranışı açısından avantaj sağlar.
4) Fire ne kadar alınmalı?
Proje ve tedarik yönetimine bağlı olarak %8 – %12 arası pratik bir aralıktır. Manşonlu sistemlerde bindirme payı azalabilir.
5) m² başına sabit kg ile hesap yapmak doğru mu?
Kaba kestirim için evet; ancak kesin miktar için statik projeden metraj şarttır. Zemin, kat sayısı ve perde oranı sonucu ciddi etkiler.
Sonuç
“150 metrekare eve kaç ton demir gider?” sorusu, taşıyıcı sistem ve zemin koşulları başta olmak üzere birçok parametreye bağlıdır. Tek katlı bir çözümde 9–12 ton, iki katlı düzende 10,5–13,5 ton, üç katlı ve perde ağırlıklı senaryolarda 12–18 ton aralığı mantıklı bir başlangıç kestirimi sağlar.
Kesin değer için jeoteknik rapor + statik proje üzerinden donatı metrajı çıkarılmalı, fire payı mutlaka eklenmeli ve güncel ton fiyatı ile maliyet hesaplanmalıdır.
